İş Kanunu kapsamında çalışanların işten haksız olarak çıkarılması halinde başvurabileceği “işe iade davası”, birçok işçi için umut ışığıdır. Ancak bu hakkın kullanılabilmesi için belirli süreler içinde hareket etmek gerekir. Bu yazıda, işe iade davasında 1 aylık süre ne zaman başlar? sorusuna odaklanacağız ve işveren işe iadeyi kabul etmezse ne olur? gibi temel soruları mercek altına alacağız. Bu süreler kaçırılırsa hak düşürücü durumlar doğabilir; işçinin fesih bildiriminin tebliği ile başlayan süreç, arabuluculuk, dava açma ve tazminat gibi adımları doğru anlamak çok önemlidir. Yazının devamında, işe iade davalarında en sık karşılaşılan durumları, usul kurallarını, istinaf süresini ve tazminat hesabını örneklerle ele alacağız. Böylece hem merak ettiklerinizi giderecek hem de adımlarınızı bilinçli atmanıza yardımcı olacağız.

İşveren işe iadeyi kabul etmezse ne olur?

İşçi işe iade davasını kazanırsa ve mahkeme kararı kesinleşmişse, işçi işverene işe başlatılması için başvurur. İşveren bu başvuruya karşılık 10 işgünü içinde işe başlatmayı teklif etmelidir. İşveren işe başlatmazsa:

• İşe başlatmama tazminatı doğar (4-8 aylık brüt ücret).

• İşçi boşta geçen süre ücreti (en fazla 4 ay) ve diğer haklarını talep edebilir.

Oh koduyla işten çıkarılan işçi ne yapmalı?

SGK işten çıkış kodları, işsizlik maaşı ve tazminat haklarını doğrudan etkiler. Eğer işten çıkış kodu hatalıysa:

• E-Devlet veya SGK hizmet dökümünden kontrol edilmelidir.

• İşverenden kodun düzeltilmesi talep edilebilir.

• Olumsuz cevap alınırsa “kod düzeltme tespiti davası” açılabilir.

• Yanlış kod işsizlik maaşı ve işe iade hakkını etkileyebilir.

İşe iade davası kaç günde sonuçlanır?

Yasal düzenleme davaların ivedilikle sonuçlanmasını öngörse de pratikte süreç uzar:

• İlk derece mahkemesi: 12-18 ay

• İstinaf süreci: 6-10 ay

• Karar sonrası işe başlatma veya tazminat süreci: yaklaşık 1 ay

Kıdem tazminatını alan işçi işe iade davası açabilir mi?

Evet, açabilir. Kıdem tazminatı alınmış olması engel değildir. Ancak dava kazanılırsa, alınan tazminatlar mahsup edilir ve işçi fazla ödemeyi iade etmek zorunda kalabilir.

İşe iade davası kazanılırsa kaç ay boşta kalır?

Mahkeme, işçiye en fazla 4 aya kadar boşta geçen süre ücreti ödenmesine karar verebilir. Bu süre, işçinin fiilen çalışmadığı dönem için geçerlidir.

İşe iade davasında tazminat nasıl hesaplanır?

Tazminat hesaplanırken:

• İşçinin brüt maaşı

• Kıdem süresi

• Boşta geçen süre ücreti (en fazla 4 ay)

• İşe başlatmama tazminatı (4-8 ay arası) dikkate alınır.

İşe başlatmama tazminatı kaç aydır?

Mahkeme tarafından belirlenir ve işçinin kıdemine göre 4-8 aylık brüt ücret arasında değişir.

İşçi davayı kazanırsa ne olur?

• Mahkeme feshin geçersizliğine karar verir.

• İşçi, kesinleşmeden sonraki 10 iş günü içinde işverene başvurur.

• İşveren işe başlatırsa boşta geçen süre ücreti ödenir.

• İşveren işe başlatmazsa işe başlatmama tazminatı ve hak edilen diğer ücretler ödenir.

İşe iade davası istinaf süresi ne kadar?

İstinaf süreci genellikle 6-10 ay sürmektedir. Mahkemelerin iş yoğunluğu bu süreyi etkileyebilir.

İşe iade istinaf kararı kesin midir?

Evet. İşe iade davalarında temyiz yolu kapalıdır. İstinaf sonrası karar kesinleşir ve taraflar için bağlayıcı hale gelir.

6 aydan az çalışan bir işçi işe iade davası açabilir mi?

Hayır. İşe iade davası açabilmek için işçinin en az 6 aylık kıdeme sahip olması gerekir.

İşe iade davası hangi hallerde açılır?

• İşveren geçerli bir sebep göstermeksizin fesih yaparsa

• Fesih nedeni usule uygun açıklanmazsa

• İş güvencesi şartları (6 ay kıdem, 30 işçi şartı, belirsiz süreli sözleşme) sağlanıyorsa

Sık Sorulan Sorular

Fesih bildirimi yapılmazsa süre ne zaman başlar?
Bildirim yapılmadığında süre başlamaz. Ancak işçinin feshi öğrendiği tarih esas alınabilir.

Arabuluculuk süresi ne kadar sürer?
Kanunen 3 hafta içinde sonuçlanmalıdır, ancak pratikte daha uzun sürebilir.

İşçi başka işte çalışsa da boşta geçen süre ücretini alabilir mi?
Evet. Başka işte çalışmak bu hakkı ortadan kaldırmaz.

İşe başlatma talebi nasıl yapılır?
Karar kesinleşince işçi 10 iş günü içinde işverene yazılı başvuru yapmalıdır.

Sonuç

İşe iade davası, işçinin haksız feshe karşı korunmasını sağlayan en önemli hukuki yollardan biridir. Ancak bu hakkı kullanabilmek için fesih bildiriminin tebliğiyle başlayan 1 aylık süre mutlaka dikkate alınmalıdır. Bu süre kaçırıldığında dava hakkı ortadan kalkar. Ayrıca boşta geçen süre ücreti, işe başlatmama tazminatı ve diğer hakların doğru hesaplanması için uzman desteği almak büyük önem taşır.

Eğer işten çıkarıldıysanız ve haklarınız konusunda emin değilseniz, iş hukuku alanında uzman bir avukata danışarak süreci profesyonelce yönetmenizi öneririz.